Ulicami Warszawy: 11 LISTOPADA 1918 - JAK WYGLĄDAŁ TAMTEN DZIEŃ W STOLICY?

Dzisiaj tak jak co roku, 11. listopada, na pamiątkę odzyskania przez Polskę niepodległości w 1918 roku po 123 latach od rozbiorów dokonanych przez Rosję, Prusy i Austrię obchodzimy kolejną rocznicę Święta Niepodległości.

Rangę święta państwowego nadano temu dniu dopiero w 1937 roku. W poprzednich latach, począwszy od rok 1919 obchodzono je głównie w niedzielę poprzedzającą ten dzień, kiedy to odbywały się defilady wojskowe, msze święte w intencji ojczyzny oraz inne uroczystości na szczeblu państwowym.

Ogromną rolę w odzyskaniu niepodległości odegrał pierwszy marszałek Polski – Józef Piłsudski. Uwolniony z więzienia w Magdeburgu, 10 listopada 1918 roku powrócił do Warszawy. Kolejnego dnia Rada Regencyjna przekazała mu naczelne dowództwo nad siłami zbrojnymi, zaś 16 listopada Piłsudski ogłosił powstanie niepodległego państwa polskiego, obejmującego wszystkie wyzwolone ziemie polskie.

Jozef Pilsduski. Photo 1930.

A jak wyglądał 11 listopada 1918 roku w stolicy?

Gdyby pominąć wspomniane powyżej wydarzenia tamten dzień nie różnił się wiele od pozostałych, a można wręcz rzecz, że stolica tętniła życiem. Warszawiacy mogli udać się do kina "Filharmonia" na premię sensacyjnego drmatu, na teatralne przedstawienie do "Sfinksa", "Czarnego Kota" albo teatru "Stylowego" przy Marszałkowskiej. Ci, którzy pragnęli wspomóc budowę swojego państwa, w dalszym ciągu mogli zapisać się na Polską Pożyczkę Państwową w
Domu Bankowym Adama Piędzickiego przy ulicy Królewskiej 6. Warszawiak ze smykałką do hazardu mógł wziąć udział w III klasycznej loterii przeprowadzanej na rzecz towarszystwa kulturalno-oświatowego.

Wycinek "Kuriera porannego", Warszawa, 11 listopad 1918. Źródło: www.histmag.org

Z działu ogłoszeń "Kuriera porannego" dowiadujemy się, iż pilnie potrzebna była praczka na ulicy Żurawiej 1, zaś mieszkaniec lokalu przy ulicy Złotej 28/1 chętnie zakupi meble, pianino, futra. W gazecie reklamowała się także nowo powstała kawiarnia na rogu ulic Wiązowej i Podwala, pralnia kapeluszy na Nowym Świecie oraz stragan z produktami wiejskimi przy ulicy Mazowieckiej 9. Do przejęcia było również mieszkanie zlokalizowane przy ulicy Śliskiej 12.

Nie brakowało także nekrologów oraz ogłoszeń prywatnych przychodni. Pacjenci z chorobami wenerycznymi oraz z chorobami skóry mogli zgłosić się do doktora Leona Płużańskiego przy Nowym Świecie 37, a ci ze schorzeniami nerek oraz chorobami układu moczowego mogli udać się do doktora Szenkera, przyjmującego przy ulicy Niecałej 14.

Można też było przeczytać relację ze sportowych walk i potyczek oraz poznać ich wyniki.

Dzień wcześniej do szóstego komisariatu zgłosił się Chaim Rom, któremu skradziono konia oraz platformę przy ulicy Łuckiej. Przy ulicy Elektoralnej napadnięto na dziewiętnastoletniego Heresza Burmana, raniąc go w głowę, a przy Nowym Świecie 64 został okradziony kantor. Napadnięto również na zarządcę domu przy Wolskiej 27, który wracał z biura rozdziału kart. Nieszczęśnik stracił trzy zęby oraz teczkę z kartami "chlebowymi" oraz legitymacjami mieszkańców. O tych wszystkich, iście kryminalnych wyczynach, informował z kolei "Kurier Warszawski".

Wycinek "Kuriera Warszawskiego", Warszawa, 11 listopad 1918.
Źródło: www.histmag.org

Ale nie brakowało również dobrych inforamcji. Z kin zaczynały znikać objaśnienia w języku niemieckim, ponieważ malało zainteresowanie nimi. Towarzystwo Krajoznawcze zapraszało natomiast na wycieczkę po Warszawie rodaków z dawnych zaborów i z Rosji, która miała się odbyć 17 listopada.

Nie zabrakło również informacji o tym, gdzie można było dostać "idealnie cienkie o niedoścignionej mocy" prezerwatywy.

Źródło: Paweł Rzewuski, „Wielcy zapomniani dwudziestolecia cz.1”, ISBN: 978-83-934630-0-8, Wyd. PROMOHISTORIA [Histmag.org]

Zobaczmy jeszcze, jak 11 listopad obchodzony był w stolicy dawniej, a jak wygląda to dzisiaj.

Kiedyś....